Την Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2024, στην Κεντρική Αίθουσα της Ακαδημίας Αθηνών, το U.S. National Endowment for the Humanities (NEH) και το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.) υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας, που στόχο έχει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των Αμερικανών/ίδων και Ελλήνων/ίδων ερευνητών/τριών στον τομέα των Ανθρωπιστικών Σπουδών και Ανθρωπιστικών Κοινωνικών Επιστημών.
Το μνημόνιο υπέγραψαν η Πρόεδρος του NEH Shelly C. Lowe (Navajo) και η Διευθύντρια του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. Δρ Κατερίνα Κουραβέλου, παρουσία του Πρέσβη των Η.Π.Α. στην Ελλάδα κ. Γεωργίου Τσούνη. Χαιρετισμό απέστειλε ο Υπουργός Ανάπτυξης κ. Τάκης Θεοδωρικάκος, ενώ τίμησαν την εκδήλωση με την παρουσία τους, η Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Ζωή Ράπτη, καθώς επίσης και εκπρόσωποι του ΝΕΗ, του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ., του Ε.Σ.Ε.ΤΕ.Κ., Ελληνικών ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων. Μέσω του μνημονίου συμφωνείται η διαμόρφωση ενός πλαισίου που θα ενθαρρύνει τη συνεργασία ανάμεσα στην αμερικανική και ελληνική ερευνητική κοινότητα, μέσω της υποβολής προτάσεων από Έλληνες/ίδες ερευνητές/τριες και τους ομολόγους τους στις Η.Π.Α.
Οι προτάσεις των ενδιαφερόμενων ερευνητών/τριών θα υποβληθούν, τόσο στο NEH (https://www.grants.gov/), όσο και στη Διαδικτυακή Πύλη του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. (https://portal.hfri.gr/), εντός του Νοεμβρίου 2024. Οι αναλυτικοί όροι και οι προϋποθέσεις συμμετοχής στην προκήρυξη αναμένεται να ανακοινωθούν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2024 και από τους δύο Φορείς.
«Η Ελλάδα έχει συμβάλει ουσιαστικά στην αντίληψη των Αμερικανών για τη δημοκρατία, τη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία, και το NEH έχει χρηματοδοτήσει έρευνες και υποτροφίες στην ευρύτερη περιοχή από τότε που ιδρύθηκε ο οργανισμός», δήλωσε η Πρόεδρος Lowe. «Τα έθνη μας συνδέονται μεταξύ τους μέσω της περιέργειας και των πλούσιων πολιτιστικών καταβολών των λαών μας. Μέσω αυτής της συνεργασίας με το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, το NEH είναι υπερήφανο που θα διαθέσει πόρους για τη μελλοντική συνεργασία μεταξύ Αμερικανών και Ελλήνων ερευνητών. Πιστεύουμε ότι, δουλεύοντας μαζί, λαμπρά μυαλά και από τις δύο χώρες μπορούν να διερευνήσουν και να ανταποκριθούν στα πιο απαιτητικά παγκόσμια ζητήματα της εποχής μας».
«Είναι μεγάλη μας χαρά και τιμή να συνεργαστούμε με το National Endowment for Humanities με στόχο να προωθήσουμε τη συνεργασία μεταξύ Ελλήνων και Αμερικανών επιστημόνων στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών. Το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ περηφανεύεται ότι είναι το μοναδικό δημόσιο ίδρυμα στην Ελλάδα που χρηματοδοτεί έρευνα περιέργειας στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα αν μπορούμε να βοηθήσουμε να δημιουργηθούν συνέργειες μεταξύ ερευνητών από την Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ένα τομέα όπου το παρελθόν συναντά το παρόν και το μέλλον για μια καλύτερη κατανόηση των πολιτισμών και των αξιών για πιο συμπεριληπτικές και δημοκρατικές κοινωνίες», δήλωσε χαρακτηριστικά η Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ., Καθηγήτρια Ξένη Χρυσοχόου.
Ο Πρέσβης κ. Τσούνης εξήρε τη συνεργασία, δηλώνοντας ότι: «Η διμερής συνεργασία μας στην έρευνα και την καινοτομία βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα που μεταφράζεται σε αυξημένες αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα, δημιουργώντας εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας. Σε αυτό το γόνιμο περιβάλλον, φτάνουμε σήμερα σε ένα ακόμη ορόσημο, με αυτή τη συνεργασία μεταξύ του U.S. National Endowment for Humanities και του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας. Αυτό το Μνημόνιο Συνεργασίας δεσμεύει τη χρηματοδότηση της αμερικανικής και της ελληνικής κυβέρνησης για την έρευνα και τις ακαδημαϊκές ανταλλαγές που θα φέρουν σε επαφή Έλληνες και Αμερικανούς για να αντιμετωπίσουν μερικές από τις πιο επιτακτικές προκλήσεις της σημερινής εποχής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι υπερήφανες που είναι ο κατεξοχήν διεθνής εκπαιδευτικός εταίρος της Ελλάδας».
Ο Υπουργός Ανάπτυξης κ. Τάκης Θεοδωρικάκος, στον χαιρετισμό που απέστειλε, ανέφερε ότι: «Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Ελλάδα έχει βελτιώσει αισθητά τη θέση της στη διεθνή σκηνή, είναι ξανά ένας άξιος και ισότιμος συνομιλητής και έχει καταστεί επίσης ως ένας ασφαλής και ελκυστικός επενδυτικός προορισμός, χάρη στο σταθερό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, που έχει διασφαλιστεί από το 2019 ως σήμερα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν διαχρονικά βασικό στρατηγικό σύμμαχο της Ελλάδας και το σημερινό MoU ανάμεσα στο ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. και το U.S. National Endowment for the Humanities (ΝΕΗ) προσθέτει ακόμη ένα πετραδάκι στους στενούς δεσμούς συνεργασίας που χτίζουμε συνεχώς όλα αυτά τα χρόνια. Οι δύο χώρες έχουν κοινά οράματα, αλλά και τη διάθεση να πορευτούν μαζί σε σημαντικές δράσεις και επενδύσεις.»
Η Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Ζωή Ράπτη χαιρέτισε την εκδήλωση, τονίζοντας ότι: «Η ημέρα επισφράγισης της συνεργασίας της χώρας μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, και στον τομέα της έρευνας των ανθρωπιστικών επιστημών, πέραν της ήδη στενής και διαχρονικής συνεργασίας σε μια σειρά από κρίσιμους τομείς, είναι μια ξεχωριστή ημέρα.» Συμπλήρωσε, ακόμη, ότι: «Η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.), που εποπτεύεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης, με το U.S. National Endowment for the Humanities (NEH) αποτελεί ένα νέο κεφάλαιο σε αυτή τη στρατηγική σχέση. Το NEH είναι ένας από τους κορυφαίους φορείς χρηματοδότησης έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχοντας και οι δυο πλευρές εξασφαλίσει την χρηματοδότηση και με ορίζοντα πενταετίας, η συνεργασία αυτή αποσκοπεί στην ενίσχυση επιστημόνων, τόσο από την Ελλάδα, όσο και από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και στην υποστήριξη και ενίσχυση των επιστημονικών τους ερευνών που προάγουν την γνώση, σε τομείς όπως η προώθηση της ισότητας, η ενίσχυση της δημοκρατίας, η απάλειψη του ψηφιακού χάσματος και η κατανόηση των επιπτώσεων, ηθικών και νομικών, της Τεχνητής Νοημοσύνης στις κοινωνίες και τον Άνθρωπο. Οι όροι και οι προϋποθέσεις θα ανακοινωθούν από κοινού από τους δυο φορείς και θα ακολουθήσει αξιολόγηση από το NEH με τη συνδρομή του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. Είμαι βέβαιη πως οι ερευνητικές προτάσεις που θα κατατεθούν και θα υποστηριχθούν θα ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των κοινωνιών μας. Η απόκτηση της γνώσης από μόνη της δεν αρκεί, αλλά πρέπει να είναι η αφετηρία για την εξεύρεση σοφών λύσεων στις σύγχρονες προκλήσεις.»
Μετά την τελετή υπογραφής του μνημονίου, ακολούθησε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας και του ΝΕΗ, οι οποίοι αντάλλαξαν απόψεις για τις δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών στον ευρύτερο ερευνητικό τομέα των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών.
Στο πλαίσιο της συνεργασίας ανάμεσα στο ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. και το NEH, οι δυο Φορείς συνδιοργάνωσαν από κοινού με την Πρεσβεία των Η.Π.Α. στην Αθήνα μια συνάντηση γνωριμίας και συζήτησης με την Πρόεδρο Lowe και την Πρόεδρο του Ε.Σ. του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. Καθηγήτρια Ξένη Χρυσοχόου, με τίτλο: Συμπεριληπτική Ηγεσία στην Έρευνα και τα Πανεπιστήμια. Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ., όπου φιλοξενήθηκαν εκπρόσωποι της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, μη κυβερνητικών οργανώσεων και ειδικοί σε θέματα φύλου, συμπερίληψης και ισότητας.
Σχετικά με το ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.
Το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας δημιουργήθηκε (Ν. 4429/2016) από τη ζωτική ανάγκη υποστήριξης των Ελλήνων και Ελληνίδων Επιστημόνων. Αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, εποπτευόμενο από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Σκοπός του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. είναι η προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας στη χώρα και ειδικότερα η αξιολόγηση και χρηματοδότηση της ελεύθερης έρευνας, δηλαδή των ερευνητικών δραστηριοτήτων, των ερευνητικών υποδομών και των τεχνολογικών εφαρμογών τους, που προκύπτουν από επιστημονική περιέργεια, χωρίς θεματικούς αποκλεισμούς ή γεωγραφικούς περιορισμούς με μοναδικό κριτήριο την επιστημονική ποιότητα και αριστεία.