Η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε το 2021 ένα φιλόδοξο στόχο: να νικήσει τον καρκίνο! Προς αυτή την κατεύθυνση, το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την αντιμετώπιση του καρκίνου [The European Union (EU)’s Beating Cancer Plan] προέβλεψε τη χρηματοδότηση νέων δικτύων υγείας ώστε να ενισχυθούν τα υφιστάμενα Ευρωπαϊκά Δίκτυα Αναφοράς [European Reference Networks (ERNs)] που αφορούν σπάνιες μορφές της νόσου. Η κοινή ευρωπαϊκή δράση JANE (2022-2024) https://jane-project.eu/ χρηματοδοτήθηκε με στόχο τη δημιουργία αποτελεσματικών, βιώσιμων δικτύων εμπειρογνωμοσύνης [Networks of Expertise (NoEs)] στους τομείς: καρκίνοι κακής πρόγνωσης, παρηγορητική φροντίδα, επιβίωση, εξατομικευμένη πρωτοβάθμια και δευτερογενής πρόληψη, -ομικές τεχνολογίες, ιατρικοί πόροι υψηλής τεχνολογίας και καρκίνοι σε εφήβους και νέους ενήλικες. Το έργο συντονίστηκε από το Fondatione IRCCS, Istituto Nazionale dei Tumori, Milan, Italy. Συμμετείχαν 20 εταίροι από 16 ευρωπαϊκές χώρες και συγχρηματοδοτήθηκε από την European Health and Digital Executive Agency, EU4Health Programme. Από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ)-Ινστιτούτο Χημικής Βιολογίας σαν αρμόδια εθνική αρχή (competent authority) και το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)- Τομέας Παιδιατρικής Αιματολογίας/Ογκολογίας, Α’ Παιδιατρικό Τμήμα σαν συνδεδεμένος κλινικός φορέας (affiliated entity).
Η κοινοπραξία του JANE συνέταξε μια «Πράσινη Βίβλο» (https://doi.org/10.1016/j.esmoop.2024.104126) που ανέδειξε τα κρίσιμα ζητήματα στη δικτύωση υγείας στο τομέα του καρκίνου στην ΕΕ. Περιγράφεται διεξοδικά το πλαίσιο των δικτύων που πρόκειται να αναπτυχθούν και σχολιάζονται ζητήματα που αφορούν την ολοκλήρωση της δικτύωσης μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών, τη βιωσιμότητα της δικτύωσης, την αλληλεπίδραση της υγειονομικής περίθαλψης με την έρευνα, τη λειτουργική διασύνδεση της πληροφορικής με την τεχνητή νοημοσύνη και την εμπλοκή ασθενών. Τα αποτελέσματα του JANE παρουσιάστηκαν σε ημερίδα του Health and Digital Executive Agency (HaDEA) στην Αθήνα το Μάιο 2024, αλλά και σε ειδική εκδήλωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Σεπτέμβριο 2024 παρουσία ευρωβουλευτών και ευρωπαίων εταίρων.
Τα επιτεύγματα του JANE οδήγησαν στην έγκριση της δεύτερης Κοινής Δράσης της ΕΕ για Δίκτυα Εμπειρογνωμοσύνης στον Καρκίνο JANE-2 (2024-2028) ((http://jane-2.eu/). Το JANE-2αποτελεί εμβληματική κοινή δράση της ΕΕ στο τομέα της υγείας και στοχεύει στην οικοδόμηση των δικτύων (NoEs) που έχουν ήδη ξεκινήσει στο πλαίσιο του JANE ώστε να παρέχουν υπηρεσίες σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ογκολογική κοινότητα, θέτοντας τους ασθενείς στο επίκεντρο, στοχεύοντας σε σημαντική βελτίωση της καθημερινής ζωής των ευρωπαίων πολιτών. Οι υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνουν κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις κλινικής πρακτικής, κριτήρια ποιότητας της περίθαλψης, εκπαιδευτική υποστήριξη, προώθηση της έρευνας και υποστήριξη ομάδων ασθενών. Τα ευρύ φάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών θα επιφέρει ουσιαστικές συνέργειες με αντίστοιχα δίκτυα της ΕΕ όπως τα Comprehensive Cancer Infrastructure Networks (CCINs) και European Reference Networks (ERNs). Η δράση JANE-2 συντονίζεται από την Ιταλία (Fondazione IRCCS, Istituto Nazionale Tumori), συμμετέχουν 121 εταίροι από 29 ευρωπαϊκές χώρες και συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ με 40,5 εκατομμύρια ευρώ (EU4Health).
Οι ελληνικοί φορείς (ΕΙΕ και ΕΚΠΑ) που συμμετείχαν στο JANE και συμμετέχουν και στο JANE-2 επιχειρούν παράλληλα τη συγκρότηση ενός εθνικού δικτύου εναρμονισμένου με τους στόχους αυτής της εμβληματικής δράσης. Η ενεργή συμμετοχή τους δίνει νέα ώθηση στις προσπάθειες για την προαγωγή της μεταφραστικής έρευνας στον καρκίνο και διευρύνει την προοπτική δικτύωσης της χώρας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ οδηγεί σε σύγκλιση και συνέργεια όλων των σχετικών με τον καρκίνο προσπαθειών σε εθνικό επίπεδο.
