Ομιλία ΑΝΥΠ Έρευνας και Καινοτομίας Κώστα Φωτάκη στην ημερίδα της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών με θέμα «Έρευνα στον Τομέα της Ενέργειας στην Ελλάδα»
Η ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού έχει ως εξής:
«Το θέμα της Ενέργειας έχει δύο καίριες πτυχές: αφενός καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη θέση των χωρών στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, αφετέρου επηρεάζει την ποιότητα ζωής μέσω της επίδρασης που έχει στο περιβάλλον και το κλίμα, την κλιματική αλλαγή.
Αναπόφευκτα, η επιστημονική Έρευνα στον Τομέα της Ενέργειας θίγει και τις δύο αυτές πτυχές και αποτελεί γλαφυρό παράδειγμα του νέου αναπτυξιακού προτύπου που προτάσσουμε για τη χώρα.
Στον πυρήνα αυτού του προτύπου βρίσκεται η Οικονομία της Γνώσης, δηλαδή η Οικονομία που βασίζεται στη Γνώση και την Καινοτομία που προκύπτουν από την επιστημονική Έρευνα.
Η έμφαση που έχει δοθεί από την αρχή αυτής της διακυβέρνησης σε αυτό το νέο αναπτυξιακό πρότυπο, καταδεικνύεται από τον υπερδιπλασιασμό της δημόσιας δαπάνης για την Έρευνα. Έτσι το 2017, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία του ΕΚΤ, οι συνολικές δαπάνες Ε&Α, για πρώτη φορά στα χρονικά, ξεπέρασαν τα 2 δις €, ποσό που αντιστοιχεί στο 1,14% του ΑΕΠ.
Μάλιστα, πρέπει να σημειωθεί ότι σημαντική ήταν η συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα σε αυτή την αύξηση προερχόμενη κατά κύριο λόγο από ίδια έσοδα των επιχειρήσεων. Το στοιχείο αυτό μπορεί να αποδοθεί στις θετικές προοπτικές που διαγράφονται για την Ελληνική οικονομία.
Η προσέγγισή μας στην Οικονομία της Γνώσης στηρίζεται σε δύο πυλώνες: 1) την ενίσχυση της Έρευνας που συνδέεται με τη ζήτηση και καλύπτει τις ανάγκες της αγοράς με άμεσα και ορατά αποτελέσματα β) τη στήριξη της Έρευνας που προέρχεται από επιστημονική περιέργεια και συνεισφέρει σημαντικά στο μετασχηματισμό της Οικονομίας.
Η ερευνητική μας πολιτική υλοποιείται μέσα από τρεις κύκλους δράσεων:
Δράσεις ενίσχυσης του Δυναμικού
Προαγωγή της καινοτόμου Επιχειρηματικότητας
Εμβληματικές δράσεις που αναδεικνύουν το ρόλο της Επιστήμης στην Κοινωνία.
Στον πρώτο κύκλο περιλαμβάνονται δράσεις που αφορούν την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και των ερευνητικών υποδομών της χώρας. Οι δράσεις αυτές εστιάζονται στην ανάσχεση του φαινομένου της μονόπλευρης φυγής επιστημόνων στο εξωτερικό, το brain drain, το οποίο έχει πλήξει ιδιαίτερα το εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό της χώρας κατά τα χρόνια της κρίσης.
Η δημιουργία του ΕΛΙΔΕΚ ήταν ένα βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι από το 2017, μέσα από τις δράσεις του ΕΛΙΔΕΚ στηρίζονται νέοι επιστήμονες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ενέργειας με το ποσό των 5εκ. € ενώ αναμένονται τα αποτελέσματα πολλών προκηρύξεων.
Αντίστοιχα, στο πρόγραμμα των Εθνικών Ερευνητικών Υποδομών υποστηρίζονται οκτώ εθνικές υποδομές σχετικές με την Ενέργεια και το Περιβάλλον με συνολικό ποσό 41.5 εκ. €.
Ο δεύτερος κύκλος δράσεων εστιάζεται στην ενίσχυση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας.
Από το Πρόγραμμα της ΓΓΕΤ «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» της Ειδικής Υπηρεσίας της ΓΓΕΤ, διατέθηκαν στην πρώτη φάση 360 εκ. € για συνεργατικά έργα μεταξύ επιχειρήσεων με ΑΕΙ και ΕΚ. Από το ποσό αυτό 27 εκ. € αφορούν έργα που σχετίζονται με ενεργειακά θέματα, όπως οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, και η ενεργειακή τους αποδοτικότητα, η αποθήκευση ενέργειας και τα ενεργειακά δίκτυα. Από το ίδιο πρόγραμμα 40 εκ. € διατέθηκαν για το Περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη, από τα οποία 5. εκ. € αφορούν ειδικά την κλιματική αλλαγή.
Η δεύτερη φάση του προγράμματος της ΓΓΕΤ «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» της οποίας επίκειται η προκήρυξη, περιλαμβάνει την ενίσχυση τμημάτων R&D Καινοτόμων επιχειρήσεων.
Γενικότερα, η προσέλκυση τμημάτων R&D επιχειρήσεων που πρωταγωνιστούν στο διεθνή χώρο, όπως η Tesla, είναι μια στόχευση. Η προώθηση της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα μπορεί να έχει ως εφαλτήριο την παρουσία τέτοιων εταιρειών.
Στις Εμβληματικές Δράσεις που με πρωτοβουλία της Πολιτείας σχεδιάζονται και υλοποιούνται αναπτύσσεται Εθνικό Δίκτυο για τη μελέτη της Κλιματικής Αλλαγής με συνολική χρηματοδότηση ύψους 20 εκ. €. και με αιχμή το Αστεροσκοπείο Αθηνών. Εδώ περιλαμβάνεται και η προμήθεια σύγχρονου πλοίου για θαλάσσια Έρευνα από το ΕΛΚΕΘΕ.
Τέλος, σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ σχεδιάζεται Ινστιτούτο Πετρελαϊκής Έρευνας που θα ανήκει στο ΙΤΕ και θα λειτουργεί σε χώρο του Πολυτεχνείου Κρήτης, με σκοπό την ανίχνευση, τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων καθώς και τη μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις παραπάνω δραστηριότητες.
Όλα τα παραπάνω συνθέτουν μια συστηματική και ολιστική προσέγγιση της Πολιτείας στον κρίσιμο τομέα της Έρευνας του Περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, ώστε η χώρα να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που αναδύονται, βελτιώνοντας τη θέση της στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.
Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της ημερίδας».
